I. Keyhüsrev

Türkiye Selçuklularından Sultan İkinci Kılıç Arslan’ın oğullarının en küçüğüdür.
Doğum târihi bilinmemektedir. Babası İkinci Kılıç Arslan, yerine en layığını
tesbit etmek için ülkesini 11 oğlu arasında taksim edince, Keyhüsrev’e de
Uluborlu ve civârını verdi (1182).



Keyhüsrev, bölgede kendi adına para bastırdı. Hutbeyi babasından sonra Melik
unvânıyla kendi adına okuttu. Haçlılara karşı başarılı savaşlar yaptı (1190).
Babası ile ağabeyi Kutbeddîn Melikşah arasındaki anlaşmazlıkta babasını
destekledi. Babası tarafından veliahd îlân edildi. Babası ile birlikte hareket
edip Konya’yı Kutbeddin Melikşah’tan aldı. Melikşah’ı Aksaray’da kuşattığı
sırada babasının ölümü üzerine Türkiye Selçukluları tahtına çıktı(1192).
Melikşah’ın da Aksaray’da ânî vefâtı, diğer ağabeyleri Mesut ve Süleymân Şahları
birbirine düşürdü.



İçte rahatlayan Keyhüsrev, Bizans üzerine sefer düzenleyerek Menderes Vâdisine
kadar bölgeyi ele geçirdi. Fakat bu sırada Rükneddîn Süleymân Şah güçlenerek,
Konya üzerine yürüdü. Keyhüsrev, kendisinin ve yanındakilerin canlarına
dokunulmaması şartı ile tahtı terk edip Trabzon’dan deniz yoluyla İstanbul'a
gitti. Bizans İmparatoru Üçüncü Aleksios Angelos’a misâfir oldu (1196).
Lâtinlerin İstanbul'u işgâli üzerine İznik yakınlarında bir kaleye çekildi
(1204). Aynı yıl, ağabeyi Rükneddîn Süleymân Şahın ölümü ve küçük yaştaki Üçüncü
Kılıç Arslan’ın tahta geçirilmesi üzerine Konya tahtına dâvet edildi. Ordusuyla
yaptığı Konya kuşatmasında başarısız olup Ilgın’a çekildi ise de, Konya ve
Aksaray halkının dâvetiyle tahta çıktı(1205). Yeğeni Üçüncü Kılıçarslan ve
yakınlarını Gavele Kalesinde muhâfaza altına aldı. Devlet işlerini düzene koyup
birliği sağladı. Eyyûbî melikleri, Artuklular, Mengücükler gibi bağlı beylikler,
itâatlerini bildirdiler. Büyük oğlu Keykavus’u Malatya’ya, diğer oğlu Keykubad’ı
da Tokat’a melik yaptı. Trabzon Rum İmparatoru Aleksios Komnenos’u yenerek kuzey
ve doğu ticâretini emniyete aldı. Antalya’yı ele geçirdi (1207). Kilikya üzerine
bir sefer yapıp Pertus Kalesini aldı (1209). İznik İmparatorluğunu ele geçiren
Theodoros Leskaris’ten tahtı gerçek sâhibi Aleksios’a geri vermesini istedi.
Olumsuz cevap alınca Alaşehir üzerine yürüdü. Burada yapılan savaşı Selçuklu
ordusu kazandı ise de çıkan kargaşada Sultan bir Bizanslı tarafından öldürüldü
(1211). Bu haber yayılınca ordu dağıldı. Yerine oğlu Birinci İzzeddîn Keykavus
sultan oldu. Bizanslılarla sulh yaptı.



Sultan Birinci Gıyâseddîn Keyhüsrev, âdil, âlim bir sultandı. Zamânında Selçuklu
devletinin birliğini sağladı. Memleket huzur ve sükûna kavuştu.